Τι είναι η δυσκοιλιότητα?
Η δυσκοιλιότητα πρέπει να τονίσουμε ότι είναι σύμπτωμα και όχι ασθένεια. Ως δυσκοιλιότητα ορίζουμε τις κενώσεις που είναι σπάνιες ή δύσκολες και τα κόπρανα είναι σκληρά και στεγνά. Ως δυσκοίλιος πιο συγκεκριμένα, χαρακτηρίζεται κάποιος που έχει τουλάχιστον 2 από τα παρακάτω χαρακτηριστικά :
- Δυσκολία στην κένωση
- Σκληρά κόπρανα
- Αίσθημα ατελούς κένωσης
- Λιγότερες από τρεις κενώσεις την εβδομάδα
Υπολογίζεται ότι το 12% των ανθρώπων παγκοσμίως ταλαιπωρούνται από το συγκεκριμένο σύμπτωμα. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τις έρευνες, το 1/4 αυτών που πάσχουν από δυσκοιλιότητα δεν επισκέπτονται κάποιον ειδικό ούτε κάνουν κάποια βήματα για να ανακουφιστούν από τα συμπτώματα της δυσκοιλιότητας. Αν η δυσκοιλιότητα είναι χρόνια, μπορεί να σχετιστεί και με δημιουργία αιμορροΐδων, ραγάδες δακτυλίου, καρκίνο παχέος εντέρου, εκκολπώματα κ.λπ.
Ποια είναι τα αίτια ?
Διατροφή φτωχή σε φυτικές ίνες
Οι φυτικές ίνες ανήκουν στην κατηγορία των υδατανθράκων που δε διασπώνται στο λεπτό έντερο και καταλήγουν στο παχύ έντερο. Όταν βρίσκονται στο έντερο απορροφούν νερό όπως ένα σφουγγάρι. Αυτή η διαδικασία μαλακώνει τα κόπρανα και βοηθά στην κινητικότητα του εντέρου. Θα τις βρείτε σε φρούτα, λαχανικά, δημητριακά ολικής άλεσης, όσπρια, ξηρούς καρπούς και σπόρους.
Μη επαρκή πρόσληψη υγρών
Το νερό απορροφάται από το παχύ έντερο οπότε η έλλειψή του κάνει τα κόπρανα πολύ πιο σφιχτά με αποτέλεσμα να δυσκολευόμαστε να τα αποβάλλουμε. Με την σωστή πρόσληψη νερού καθημερινά, μπορεί να μεταβληθεί ο αριθμός των κενώσεων αλλά και η σύσταση των κοπράνων.
Μειωμένη φυσική δραστηριότητα
Ο καθιστικός τρόπος ζωής έχει συσχετιστεί με την εμφάνιση δυσκοιλιότητας. Μέσω της φυσικής δραστηριότητας, ενεργοποιείται το έντερο και βελτιώνεται η κινητικότητά του, επομένως όταν δεν φροντίζουμε να κινούμαστε καθημερινά έστω και με ένα έντονο περπάτημα, δεν ενεργοποιείται και το έντερό μας. Βοηθάμε στην κίνησή του όταν ασκούμαστε και εμείς. Οι συστάσεις αναφέρουν 150’μέτριας έντασης άσκηση την εβδομάδα.
Άγχος
Το άγχος είναι κάτι που δρα πολύ αρνητικά στην εντερική λειτουργία. Αυτό συμβαίνει γιατί το άγχος και το έντερο αλληλεπιδρούν. Όταν αγχωνόμαστε προκαλούνται σπασμοί οι οποίοι επηρεάζουν αρνητικά την κινητικότητα του εντέρου και παράλληλα αυξάνονται τα επίπεδα κορτιζόλης στον οργανισμό πράγμα που μας αυξάνει την κατακράτηση υγρών.
Φάρμακα
Ορισμένα φάρμακα μπορεί να οδηγήσουν σε δυσκοιλιότητα ως παρενέργεια. Υπάρχουν φάρμακα που περιέχουν ουσίες που δυσχεραίνουν τη λειτουργία του εντέρου αλλά και κάποια συμπληρώματα διατροφής, όπως ο σίδηρος και το ασβέστιο. Σε αυτές τις περιπτώσεις συμβουλευόμαστε τον γιατρό μας για την αντιμετώπισή της.
Παθήσεις Εντέρου
Δυσκοιλιότητα εμφανίζεται σε παθήσεις και ευαισθησίες του εντέρου. Τέτοιες είναι το Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ LINK), η κοιλιοκάκη (δυσανεξία στη γλουτένη – link) και η δυσανεξία στη λακτόζη.
Εγκυμοσύνη
H δυσκοιλιότητα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, αποτελεί ένα αρκετά συνηθισμένο σύμπτωμα. Οι ορμονικές διαταραχές της εγκυμοσύνης συνήθως την προκαλούν από τους πρώτους μήνες. Η προγεστερόνη η οποία είναι μία ορμόνη που αυξάνεται κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης έχει πολλούς ρόλους μεταξύ των οποίων να χαλαρώνει τους μύες, να μειώνει τις συσπάσεις αλλά και την κινητικότητα του εντέρου με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της διέλευσης της τροφής από τον πεπτικό σωλήνα. Επιπλέον, κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, η μήτρα μεγαλώνει και ταυτόχρονα ασκεί πίεση στο έντερο επιβραδύνοντας την λειτουργία του. Τα συμπληρώματα που πιθανώς να λαμβάνουμε κατά τη περίοδο αυτή ίσως δρουν επίσης αρνητικά στην κινητικότητα του εντέρου.
Άτομα άνω των 55 ετών
Οι ηλικιωμένοι έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν δυσκοιλιότητα καθώς ο τρόπος ζωής τους έχει πιο αργούς ρυθμούς. Αυτό οφείλεται κυρίως στην καθιστική ζωή που κάνουν και στα φάρμακα που ίσως λαμβάνουν.
Πως μπορώ να την αντιμετωπίσω διατροφικά?
Η δυσκοιλιότητα λοιπόν μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες και να επηρεάζεται από αυτά που αναφέραμε παραπάνω. Εφόσον δεν υπάρχει κάποιο παθολογικό αίτιο που να μας προκαλεί δυσκοιλιότητα μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε αλλάζοντας τις καθημερινές μας συνήθειες.
Διατροφή πλούσια σε Φυτικές Ίνες
Οι καθημερινές ανάγκες του οργανισμού καλύπτονται με την πρόσληψη 25-35 γρ. φυτικών ινών την ημέρα. Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες είναι τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, το ψωμί και τα ζυμαρικά ολικής αλέσεως, τα όσπρια και ιδιαίτερα οι φακές καθώς και τα δημητριακά τύπου all bran. Μία εναλλακτική λύση αποτελεί το ψύλλιουμ, ανήκει στις διαλυτές φυτικές ίνες και είναι γνωστό για την ήπια καθαρτική του δράση.
Ενυδάτωση
Για να εξασφαλίσουμε την επαρκή ενυδάτωση του οργανισμού μας χρειαζόμαστε τουλάχιστον 8 – 10 ποτήρια την ημέρα. Εκτός βέβαια από το νερό μπορούμε να αυξήσουμε την πρόσληψη χυμών, τσάι και πιο υδαρών φαγητών π.χ. σούπες. Επιπλέον μπορούμε να δώσουμε γεύση και αντιοξειδωτικά στο νερό μας προσθέτοντας, φλούδες λεμονιού, berries, κουρκουμά ή τζίντζερ.
Άσκηση
Η φυσική άσκηση είναι ένας παράγοντας που οδηγεί σε καλή λειτουργία του εντέρου και επομένως στη μείωση της δυσκοιλιότητας. Με την καθημερινή άσκηση η οποία δεν είναι απαραίτητο να είναι υπό την μορφή κάποιας οργανωμένης άσκησης, ενισχύεται η κινητικότητα του εντέρου και η ομαλή λειτουργία του. Συγκεκριμένα το καθημερινό περπάτημα αλλά και η συνεχής κίνηση είναι ωφέλιμοι παράγοντες για την αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Εάν μάλιστα έχετε καθιστική εργασία η φυσική δραστηριότητα κρίνεται απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία του εντέρου.
Προβιοτικά
Ως προβιοτικά ορίζονται ζωντανοί μικροοργανισμοί που βοηθούν στο εντερικό μικροβίωμα, δηλαδή στη σωστή λειτουργία της εντερικής χλωρίδας. Συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας, βελτιώνοντας την κινητικότητα του παχέος εντέρου και μειώνοντας τον χρόνο διέλευσης της τροφής. Τροφές πλούσιες σε προβιοτικά είναι το γιαούρτι, το ξινόγαλο και το κεφίρ.
Μείωση κορεσμένων λιπαρών & αύξηση «καλών» λιπαρών
Η αυξημένη πρόσληψη τηγανητών, συσκευασμένων τροφίμων και fast-food, που είναι πλούσια σε κορεσμένα λιπαρά φαίνεται ότι δυσχεραίνουν τη δυσκοιλιότητα. Παρ’ όλα τα «καλά» λιπαρά είναι απαραίτητα καθώς μαλακώνουν τα κόπρανα. Πηγές καλών λιπαρών είναι το ελαιόλαδο, τα ψάρια, το αβοκάντο, και οι ξηροί καρποί.
Τακτική ώρα για τουαλέτα
Σημαντικό είναι επίσης όταν έχουμε προβλήματα δυσκοιλιότητας να υιοθετήσουμε μια συμπεριφορά που θα διευκολύνει την κένωση. Μπορούμε για παράδειγμα κάθε μέρα μια συγκεκριμένη ώρα, συνήθως το πρωί, να πηγαίνουμε στην τουαλέτα ώστε το έντερό μας να συνηθίσει και να δημιουργηθεί μια φυσιολογική κένωση. Επίσης όταν υπάρχει έντονη επιθυμία για κένωση, είναι απαραίτητο να γίνεται επίσκεψη στην τουαλέτα και να μην υπάρχει καθυστέρηση ή αποφυγή επίσκεψης για οποιονδήποτε λόγο.
Πότε αναζητώ βοήθεια από γιατρό?
Θα πρέπει να αναζητήσετε βοήθεια από τον γιατρό σας σε περιπτώσεις που η δυσκοιλιότητα εμφανίζεται ξαφνικά ή για πρώτη φορά και επιμένει για πολλές ημέρες ενώ έχετε προσπαθήσει να την επιλύσετε με τα παραπάνω μέτρα.
