Τι είναι το Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου (ΣΕΕ) ;
Το Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου ή Σπαστική Κολίτιδα είναι μια λειτουργική διαταραχή του εντέρου που χαρακτηρίζεται από χρόνιο κοιλιακό άλγος, κοιλιακή δυσφορία, κοιλιακή διάταση και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου όπως δυσκοιλιότητα και διάρροια με απουσία κάποιας οργανικής νόσου. Το ΣΕΕ μπορεί να παρουσιασθεί έπειτα από μία λοίμωξη ή μία στρεσογόνο κατάσταση.
Ποια είναι τα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου;
Πολλές εντερικές διαταραχές έχουν συμπτώματα παρόμοια με το σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου. Άρα είναι πολύ σημαντικό να διακρίνουμε αν η συμπτωματολογία αφορά κάποια φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (όπως ελκώδη κολίτιδα και νόσο Crohn) ή κοιλιοκάκη.
Η διάγνωση του συνδρόμου τίθεται εξ αποκλεισμού των άλλων οργανικών παθήσεων. Θα πρέπει οπωσδήποτε να γίνει διαφορική διάγνωση από ειδικό γαστρεντερολόγο κατά την επίσκεψή σας στο ιατρείο.
Τα κύρια συμπτώματα είναι:
- Πόνος στο στομάχι ψηλά και κράμπες, συχνά αμέσως μετά το φαγητό
- Πόνος αριστερά ψηλά στην κοιλιά
- Πόνος αριστερά κάτω από τα πλευρά
- Πόνος στην κοιλιά δεξιά χαμηλά
- Πόνος στη μέση
- Διάρροια ή δυσκοιλιότητα ή εναλλαγές μεταξύ διάρροιας και δυσκοιλιότητας
- Φούσκωμα ή μετεωρισμό
- Αέρια
- Αίσθημα ταχείας πλήρωσης του στομάχου
- Ναυτία
Πόσο συχνό είναι ;
Το ΣΕΕ είναι η πιο συχνή διαταραχή του πεπτικού συστήματος και σε μελέτες φαίνεται ότι επηρεάζει περίπου το 20% του πληθυσμού στις δυτικές κοινωνίες, με την μεγαλύτερη συχνότητα να εντοπίζεται στις γυναίκες σε ηλικία 20-40 ετών. Όμως η εκτίμηση της πραγματικής συχνότητας του ΣΕΕ είναι δύσκολη γιατί πολλοί ασθενείς δεν ζητούν ιατρική βοήθεια για τα συμπτώματά τους.
Αντιμετώπιση
Το ΣΕΕ είναι πολυπαραγοντικό, οπότε η θεραπευτική αντιμετώπιση περιλαμβάνει αλλαγές στο διαιτολόγιο του ασθενούς. Επιπλέον ενδέχεται να είναι απαραίτητη και φαρμακευτική αγωγή αλλά και ψυχολογική υποστήριξη με στόχο την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Το σύνδρομο είναι μια δια βίου κατάσταση η οποία μπορεί να είναι είτε σε έξαρση, είτε σε ύφεση, και ο τρόπος αντιμετώπισης για κάποιους μπορεί να είναι εύκολα διαχειρήσιμος ενώ για κάποιους άλλους όχι. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι ειδικοί είναι εκεί για να σας βοηθήσουν σωματικά και ψυχολογικά.
Ημερολόγιο Καταγραφής
Συστήνεται η χρήση ενός ημερολογίου για να παρακολουθείτε τι τρώτε καθημερινά και το αίσθημα που σας προκαλεί η κάθε τροφή. Με αυτόν τον τρόπο, μπορείτε να καταλάβετε αν η δραστηριότητα σας, η φαρμακευτική αγωγή ή αυτό που καταναλώνετε βελτιώνει ή επιδεινώνει τα συμπτώματά σας.
Σωματική Άσκηση
Οι κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του ευερέθιστου εντέρου δίνουν έμφαση στην κίνηση. Οι μελέτες δείχνουν ότι η σωματική άσκηση (τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης την εβδομάδα) βελτιώνει τα συμπτώματα του συνδρόμου, καθώς συντελεί στην κινητικότητα του εντέρου, ανακουφίζει το πεπτικό σύστημα και συμβάλει στην αντιμετώπιση της δυσκοιλιότητας. Το τελευταίο snack πριν την άσκηση θα πρέπει να καταναλωθεί τουλάχιστον μία ώρα πριν, έτσι ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες παρενέργειες.
Διατροφική Στρατηγική
H δίαιτα που πρέπει να ακολουθήσετε εξαρτάται από τα συμπτώματα που αντιμετωπίζετε.
Εάν έχετε συχνά διάρροια, είναι σκόπιμο να μειώσετε τις τροφές που περιέχουν πολλές φυτικές ίνες και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Αντίθετα, σε περιπτώσεις που το σύνδρομο εκδηλώνεται με επίμονη δυσκοιλιότητα, χρειάζεται η ενίσχυση της διατροφής με φυτικές ίνες. Τρόφιμα πλούσια σε φυτικές ίνες είναι η βρώμη, το ψωμί ολικής αλέσεως, τα φρούτα (καλύτερα με τη φλούδα) και τα λαχανικά.
Διατροφή Fodmap’s
Ευεργετικά αποτελέσματα έχουν εμφανιστεί ύστερα από την υιοθέτηση ενός διατροφικού πλάνου που ονομάζεται FODMAPs. Tο ακρωνύμιο FODMAPs σημαίνει ζυμώσιμοι ολιγοσακχαρίτες, δισακχαρίτες, μονοσακχαρίτες και πολυόλες και αναπτύχθηκε για να περιγράψει τους ανεπαρκώς απορροφούμενους υδατάνθρακες βραχείας αλυσίδας που μπορούν να οδηγήσουν σε υπερβολική συσσώρευση υγρών και αερίων, με αποτέλεσμα φούσκωμα, μετεωρισμό, κοιλιακό άλγος και διαταραχές του γαστρεντερικού. Η συγκεκριμένη δίαιτα δεν πρέπει να διαρκέσει περισσότερο από οκτώ εβδομάδες, καθώς μπορεί να οδηγήσει σε διατροφικές ελλείψεις ή σε ανισορροπία των βακτηρίων του γαστρεντερικού.
Μετά από 6-8 εβδομάδες αποφυγής των τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε FODMAP, επανεισάγουμε τα τρόφιμα. Η εισαγωγή γίνεται σταδιακά, βάζοντας ένα νέο τρόφιμο κάθε φορά. Με αυτόν τον τρόπο, εάν τα συμπτώματά επιδεινωθούν, θα καταλάβουμε ποια τροφή το προκάλεσε.
Φαρμακευτική Αγωγή
Η φαρμακευτική θεραπεία που θα εφαρμόσει ο γαστρεντερολόγος εξαρτάται από τα συμπτώματα του κάθε ασθενούς. Συνήθως χορηγούνται σπασμολυτικά φάρμακα για τη διάρροια και υπακτικά σε περιπτώσεις δυσκοιλιότητας. Οι κατευθυντήριες οδηγίες αντιμετώπισης του ευερέθιστου εντέρου αναφέρουν τη συμβολή των προβιοτικών στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και στη μεταβολή του μικροβιώματος του εντέρου. Παρολ’αυτά υπάρχουν ακόμα κενά ως προς τη διάρκεια χρήσης των προβιοτικών σε ασθενείς με ευερέθιστο έντερο. Σε κάθε περίπτωση είναι πολύ σημαντική η επικοινωνία με τον γιατρό και η παρακολούθηση των συμπτωμάτων.
Ψυχολογία
Το άγχος και το stress σχετίζονται στενά με το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου καθώς έχει παρατηρηθεί ότι τα άτομα με υπερβολικό άγχος παρουσιάζουν εξάρσεις. Η ψυχολογική υποστήριξη ίσως να είναι μία καλή πρακτική σε περιπτώσεις ασθενών που βρίσκονται σε άσχημη ψυχολογία και έντονο στρες. Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία αποτελεί βασική ένδειξη στην αντιμετώπιση του ευερέθιστου εντέρου. Η έναρξη της θεραπείας βασίζεται στην κατάλληλη ενημέρωση και ψυχοεκπαίδευση των ασθενών. Σε κάποιες περιπτώσεις ο εκάστοτε ιατρός μπορεί να συστήσει επικουρικά αντικαταθλιπτική αγωγή για την αύξηση των επιπέδων της σεροτονίνης και γλουταµίνης για τη βελτίωση της συνεκτικότητας του εντερικού τοιχώµατος και κατά συνέπεια για την ανακούφιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου.
Βιβλιογραφία
Chang L, Sultan S, et al. AGA Clinical Practice Guideline on the Pharmacological Management of Irritable Bowel Syndrome With Constipation. Gastroenterology 2022 Jul;163(1):118-36.
