Τα light προϊόντα σιγά-σιγά αποκτούν την δική τους δυναμική στο χώρο της βιομηχανίας των τροφίμων και δίνεται ολοένα και μεγαλύτερο ενδιαφέρον τόσο από τους επαγγελματίες υγείας όσο και από τους ίδιους τους καταναλωτές. Συχνά ο όρος αυτός χρησιμοποιείται για τα προϊόντα που περιέχουν λιγότερα λιπαρά, χωρίς αυτό όμως να αποτελεί και την μοναδική ένδειξη. Η νομοθεσία ορίζει ως light τα προϊόντα εκείνα που περιέχουν τουλάχιστον κατά 30% λιγότερα λιπαρά, θερμίδες ή σάκχαρα σε σχέση με αυτή του αρχικού προϊόντος.
Τα light προϊόντα έχουν δημιουργηθεί με σκοπό την πρόληψη της εμφάνισης νοσημάτων, όπως είναι η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Η μείωση του περιεχόμενου των τροφίμων σε λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι που έχουν ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση των παραπάνω νοσημάτων βοηθά στην βελτίωση του προφίλ των λιπιδίων καθώς και των επιπέδων του σακχάρου, οδηγώντας στην πρόληψη. Προς το παρόν, δεν έχει παρατηρηθεί βελτίωση στα ποσοστά εμφάνισης των νοσημάτων αυτών. Γι’ αυτό και οι απόψεις σχετικά με την επιλογή των συγκεκριμένων προϊόντων είναι διφορούμενες. Πολλοί υποστηρίζουν πως η μείωση του περιεχομένου των τροφίμων σε σάκχαρα ή κορεσμένα λιπαρά οξέα πράγματι θα βοηθήσει στην διατήρηση της υγείας ενώ άλλοι υποστηρίζουν πως η αντικατάσταση των τροφίμων αυτών με προϊόντα που περιέχουν ουσίες οι οποίες είναι άγνωστες προς τον καταναλωτή μπορεί τελικά να επιβαρύνουν την υγεία του.
Εμβαθύνοντας στην κατηγορία των light προϊόντων
Τρεις είναι οι βασικές κατηγορίες των light προϊόντων:
Προϊόντα με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος
- Η κύρια κατηγορία τροφίμων που τροποποιείται το περιεχόμενό τους σε λίπος, είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Τα ημι-αποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά (γάλα με 1-1,5% λιπαρά, γιαούρτι 2%) ή πλήρως αποβουτυρωμένα γαλακτοκομικά (γάλα με 0% λιπαρά και γιαούρτι από γάλα 0%) περιέχουν σημαντικά λιγότερα ή καθόλου λιπαρά σε σχέση με τα πλήρη, διατηρώντας ταυτόχρονα το περιεχόμενο τους σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες. Η διαδικασία παραγωγής γάλακτος με μειωμένα λιπαρά δε διαφέρει από αυτήν του πλήρους γάλακτος. Ο τρόπος με τον οποίο απομακρύνεται το λίπος ονομάζεται αποβουτύρωση. Κατά την διαδικασία αυτή το γάλα φυγοκεντρείται με αποτέλεσμα το λίπος να εμφανίζεται στην επιφάνεια με την μορφή κρέμας. Η διαφορά μεταξύ των πλήρων και των light γαλακτοκομικών προϊόντων είναι πως στην δεύτερη περίπτωση η κρέμα αυτή αφαιρείται με σκοπό την απομάκρυνση των λιπαρών. Έτσι, παραμένει αποκλειστικά το αποβουτυρωμένο γάλα. Τα λιπαρά που περιέχονται στην κρέμα είναι κυρίως κορεσμένα, κατηγορία λιπαρών που ενοχοποιείται για την εμφάνιση και την εξέλιξη των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Συνεπώς, η απομάκρυνση τους θεωρείται ωφέλιμη. Αρνητικό των light γαλακτοκομικών προϊόντων είναι πως με την αφαίρεση μέρους του λίπους απομακρύνεται και σημαντικό ποσό λιποδιαλυτών βιταμινών όπως είναι η βιταμίνη Α και D καθώς και απαραίτητα λιπαρά οξέα όπως το λινολεϊκό οξύ (ω-6 λιπαρό οξύ). Αυτό δε χρειάζεται να προκαλεί ανησυχία όμως καθώς τα light γαλακτοκομικά προϊόντα τις περισσότερες φορές εμπλουτίζονται με τα συγκεκριμένα θρεπτικά συστατικά.
- Άλλα τρόφιμα που είναι γνωστά ως light λόγω μείωσης του περιεχομένου τους σε λίπος είναι η μαγιονέζα. Συχνά τα τρόφιμα αυτά έχουν και σημαντικά λιγότερες θερμίδες, ακόμη και στο μισό. Πιο συγκεκριμένα, 1 κουταλιά της σούπας μαγιονέζας light περιέχει περίπου 40 θερμίδες, ενώ η κανονική μαγιονέζα περιέχει στην ίδια ποσότητα 110 θερμίδες.
Προϊόντα με χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα
- Για να θεωρηθούν τα τρόφιμα χαμηλά σε σάκχαρα είτε μειώνεται το περιεχόμενό τους σε ζάχαρη είτε η ζάχαρη που περιέχει έχει αντικατασταθεί με κάποιο γλυκαντικό. Συνήθως χρησιμοποιείται η ασπαρτάμη, η σακχαρίνη και το ακεσουλφαμικό κάλιο, τα οποία έχουν σαφώς πιο γλυκιά γεύση από αυτήν της ζάχαρης. Τα αναψυκτικά αποτελούν το πιο γνωστό παράδειγμα αυτής της κατηγορίας. Αυτά τα υποκατάστατα ζάχαρης θεωρούνται ασφαλή όταν η κατανάλωσή τους γίνεται με μέτρο. Η υπερβολική κατανάλωσή τους συχνά προκαλεί παρενέργειες όπως είναι πεπτικά προβλήματα ή πονοκέφαλοι. Παρόλα αυτά, προκειμένου τα αναψυκτικά να διατηρήσουν τα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά τους (υφή, γεύση, εμφάνιση) προστίθενται έξτρα συντηρητικά και ενισχυτικά γεύσης με κυριότερο το φωσφορικό οξύ, το οποίο έχει συσχετιστεί με διάφορες επιδράσεις στην υγεία, όπως είναι η απώλεια της οστικής μάζας, βλάβες στα δόντια και διαταραχές στην νεφρική λειτουργία.
Αλκοολούχα ποτά με χαμηλή περιεκτικότητα σε αλκοόλ
- Πιο συχνά το αλκοόλ απομακρύνεται από την μπύρα και το κρασί. Σκοπός της συγκεκριμένης διαδικασίας είναι να μειωθούν οι θερμίδες που προέρχονται από την αλκοόλη, οι οποίες είναι 7 θερμίδες ανά 1 γραμμάριο.
Τελικά να τα επιλέγω;
Σε μερικές περιπτώσεις η επιλογή των light προϊόντων είναι αναγκαία, όπως είναι στα άτομα με δυσλιπιδαιμίες, ιστορικό καρδιαγγειακών νοσημάτων, διαβήτη τύπου 2 και υπέρταση. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις γαλακτοκομικών προϊόντων που θεωρείται ακόμη και απαγορευτική η επιλογή τους, όπως είναι τα παιδιά που βρίσκονται στα πρώτα χρόνια της ζωής τους. Τα παιδιά ηλικίας 1-2 ετών συνίσταται να καταναλώνουν τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα για να εξασφαλιστεί η καλύτερη ανάπτυξη του εγκεφάλου και του νευρικού τους συστήματος.
Όσον αφορά τον γενικό πληθυσμό, η αντικατάσταση των πλήρων προϊόντων με την light μορφή τους είναι δυνατή όταν όμως αυτή γίνεται σωστά. Είναι καλύτερο να επιλέγονται προϊόντα χαμηλά σε λίπος και ζάχαρη που η απομάκρυνση έχει γίνει με φυσικό τρόπο, όπως είναι το παράδειγμα των γαλακτοκομικών προϊόντων, και όχι με την προσθήκη άγνωστων ουσιών, όπως γίνεται στην περίπτωση των αναψυκτικών.
Συχνά οι καταναλωτές έχουν την εντύπωση ότι επειδή τα light προϊόντα έχουν λίγες θερμίδες ή δεν έχουν λιπαρά και ζάχαρη μπορούν να καταναλώνονται σε μεγάλες ποσότητες, με αποτέλεσμα τελικά να επηρεάζεται αρνητικά το σωματικό τους βάρος. Επιπλέον, είναι σημαντικό να εντάσσονται στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής. Εάν οι διατροφικές συνήθειες είναι τέτοιες που οδηγούν σε αύξηση της συνολικής πρόσληψης σε λιπαρά, ζάχαρη και αλάτι τότε η επιλογή των light προϊόντων δεν θα επιφέρει κανένα όφελος.
Συνοψίζοντας
Τα light προϊόντα μπορούν να είναι ένας σύμμαχος της καλής υγείας όταν αποτελούν στοιχείο μιας ισορροπημένης διατροφής και όταν καταναλώνονται με μέτρο. Τα light προϊόντα πρέπει να καταναλώνονται σε ίσες και όχι μεγαλύτερες ποσότητες από ότι τα αντίστοιχα προϊόντα πλήρους περιεκτικότητας. Η επιλογή τους ειδικά σε περιπτώσεις υπάρχουσας νόσου είναι ικανή να βοηθήσει στην μείωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων, της υπέρτασης, της παχυσαρκίας και την βελτίωση της χοληστερίνης. Είναι σημαντικό να ελέγχουμε την ετικέτα των προϊόντων και να επιλέγουμε αυτά με τα λιγότερα ποσά συνολικού λίπους, κορεσμένου λίπους, αλατιού, ζάχαρης και θερμίδων.
