Τι είναι η τροφική νεοφοβία?
Η τροφική νεοφοβία έχει περιγραφεί ως η απροθυμία ή ο φόβος κατανάλωσης νέων, άγνωστων τροφών. Συνήθως εμφανίζεται στη παιδική και νηπιακή ηλικία, με μία απότομη αύξηση την περίοδο από 2 έως 6 ετών. Η τροφική νεοφοβία μειώνεται με την πάροδο της ηλικίας και σταθεροποιείται στην αρχή της εφηβείας, περίπου στα 13 έτη.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελετών η τροφική νεοφοβία στα παιδιά σχετίζεται άμεσα με μειωμένη ποικιλία τροφίμων και φτωχή ποιοτικά διατροφή. Συνήθως η απροθυμία συμβαίνει με τρόφιμα που έχουν περίεργη υφή ενώ στο στόχαστρο μπαίνουν κυρίως τα φρούτα και τα λαχανικά. Σε μελέτη που έγινε σε γονείς νεοφοβικών παιδιών, ηλικίας 2-6 ετών, οι γονείς κλήθηκαν να καταγράψουν τα τρόφιμα που το παιδί τους αρνείται να φάει και τα μισά από αυτά ήταν λαχανικά.
Φαίνεται λοιπόν πως τα φρούτα και τα λαχανικά αντικαθίσταται από ανθυγιεινά, επεξεργασμένα τρόφιμα πλούσια σε σάκχαρα, λιπαρά και αλάτι. Με αυτό τον τρόπο η τροφική νεοφοβία οδηγεί σε υπερκατανάλωση ενεργειακά πυκνών τροφίμων η οποία θεωρείται βασικός παράγοντας που συμβάλλει στην αύξηση των ποσοστών παιδικής παχυσαρκίας.
Ποια τα αίτια ?
Υπάρχουν πολλά διαφορετικά αίτια που σχετίζονται με την εμφάνιση της τροφικής νεοφοβίας. Υπάρχει βέβαια η εκ γενετής τάση των παιδιών να απορρίπτουν την πικρή γεύση, η οποία είναι και η τελευταία που γίνεται αποδεκτή. Η τροφική νεοφοβία όμως σχετίζεται και με άλλους παράγοντες :
– Γευστική προτίμηση. Δεν γεύονται όλοι τα τρόφιμα με τον ίδιο τρόπο, κάποιοι απολαμβάνουν περισσότερο τις γλυκές γεύσεις, κάποιοι τις πικάντικες κ.ο.κ.
– Όψη των τροφίμων. Τα παιδιά έχουν την τάση να καταναλώνουν τα τρόφιμα ανάλογα με την εμφάνιση τους. Γι’ αυτό και έλκονται περισσότερο από τις όμορφες συσκευασίες και τα προσεγμένα πιάτα.
-Επιρροή γονέων. Εάν ο ένας γονιός δεν προτιμά ένα τρόφιμο τότε κατά πάσα πιθανότητα ούτε το ίδιο το παιδί θα το καταναλώσει.
–Έγκαιρη εμφάνιση των τροφίμων. Οι έρευνες αναφέρουν ότι τα παιδιά που εκτίθενται σε νέα τρόφιμα πριν από τη περίοδο ανάπτυξης νεοφοβίας, δηλαδή πριν τα 2 έτη, αυξάνονται οι πιθανότητες να αποδεχτούν τα νέα τρόφιμα.
Ποιοι οι τρόποι αντιμετώπισης ?
Η συμμετοχή των γονέων στην αντιμετώπισης της παιδικής νεοφοβίας είναι σημαντική μιας και αποτελούν τον πιο καθοριστικό παράγοντα στις διατροφικές επιλογές των παιδιών αυτής της ηλικίας.
Συχνότητα
Ένας σημαντικός παράγοντας είναι η συχνότητα προσφοράς ενός νέου τροφίμου. Χρειάζονται πάνω από 10-15 προσπάθειες κατανάλωσης για να εντάξει ένα παιδί ένα νέο τρόφιμο στη διατροφή του. Όταν σερβίρεται τακτικά ένα τρόφιμο, ανεξάρτητα με το αν θα το φάει τελικά, τότε σταδιακά εξοικειώνεται με αυτό στην όψη και την οσμή του και με αυτόν τον τρόπο παύει να είναι «νέο».
Εύκολη πρόσβαση
Τοποθετούμε φρούτα και λαχανικά σε σημεία με τα οποία έχει οπτική επαφή το παιδί, είναι εύκολα προσβάσιμα σε αυτά και μπορεί να τα πάρει και να τα επεξεργαστεί και μόνο του.
Γονείς Πρότυπα
Γνωρίζουμε πολύ καλά πως τα παιδιά μαθαίνουν μέσω της μίμησης. Επομένως, όσο περισσότερα άτομα γύρω από το παιδί καταναλώνουν ένα νέο φαγητό, τόσο πιο πρόθυμο θα είναι το παιδί να το δοκιμάσει. Όταν παρακολουθεί εσάς ή τα άτομα της οικογένειας να τρώνε με ευχαρίστηση τα φρούτα και τα λαχανικά εξοικειώνεται και είναι πιθανότερο να τα επιλέξει και το ίδιο.
Συνδυάστε αρεστά τρόφιμα με νέα τρόφιμα
Όταν ένα νέο τρόφιμο ακόμα και σε μικρή ποσότητα παρουσιάζεται συνοδευτικά με ένα πολύ οικείο φαγητό αυξάνονται οι πιθανότητες για το παιδί να το δοκιμάσει. Επομένως, δεν σερβίρουμε σε μεγάλη ποσότητα το τρόφιμο για πρώτη φορά, και πάντα το προσφέρουμε με ένα ήδη αγαπημένο φαγητό.
Κατάλληλη ώρα έκθεσης του τροφίμου
Επιλέγουμε να προσφέρουμε ένα νέο τρόφιμο στην αρχή του γεύματος όταν γνωρίζουμε ότι το παιδί είναι πεινασμένο καθώς τότε έχουμε περισσότερες πιθανότητες να το καταναλώσει.
Κάντε τα πιάτα πιο ελκυστικά
Τρόφιμα τα οποία δεν είναι ελκυστικά εμφανισιακά είναι πιθανόν να οδηγήσουν πιο εύκολα σε απροθυμία κατανάλωσης. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για τον οποίο ένα παιδί πιθανόν να απορρίπτει ένα συγκεκριμένο τρόφιμο πριν ακόμη το δοκιμάσει. Αν σκεφτούμε πόση σημασία δίνουν οι εταιρείες στις συσκευασίες τροφίμων ώστε να προσελκύσουν το βλέμμα των παιδιών, θα καταλάβουμε πόσο σημαντική είναι η εμφάνιση.
Ίδιο φαγητό για όλη την οικογένεια
Δεν μαγειρεύουμε ξεχωριστό γεύμα για το παιδί. Πρέπει το παιδί να προσαρμοστεί στη ρουτίνα της οικογένειας και όχι εσείς στις επιλογές του παιδιού. Θα καταλάβει με αυτόν τον τρόπο ότι αυτό είναι το φαγητό που πρέπει να καταναλώσει. Δίνοντάς του εναλλακτικές επιλογές φαγητού κάθε φορά, θα πάρει το μήνυμα ότι μπορεί να φάει ό,τι εκείνο θέλει χωρίς να συμμετέχει στο εβδομαδιαίο πλάνο της οικογένειας.
Αποφύγετε την πίεση
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πολλών μελετών ένας γονέας που δημιουργεί πίεση για την κατανάλωση ενός νέου τροφίμου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη συναισθηματική κατάσταση του παιδιού απέναντι στο νέο τρόφιμο. Έχει αποδειχθεί πως η γονική πίεση για κατανάλωση τροφών σχετίζεται με την υψηλότερη έκφραση της τροφικής νεοφοβίας.
Συμπέρασμα
Έχει μεγάλη σημασία τα παιδιά να μάθουν να διαχειρίζονται το φόβο αυτό και να τον αντιμετωπίζουν εγκαίρως ώστε να μπορούν να χτίσουν από μικρή ηλικία μια υγιή σχέση με το φαγητό η οποία θα τα ακολουθεί και στην ενήλικη ζωή τους. Όπως καταλαβαίνουμε λοιπόν η τροφική νεοφοβία είναι πολύ συχνή και αποτελεί εγγενές γνώρισμα της προσωπικότητας του ατόμου. Εάν αποδεχτούμε ότι είναι μια απόλυτα φυσιολογική εξελικτική διαδικασία θα μπορέσουμε να την αντιμετωπίσουμε με υπομονή και επιμονή.
