Τι είναι η θυρεοειδίτιδα Hashimoto ?
Ο θυρεοειδής είναι ένας ενδοκρινικός αδένας που βρίσκεται στη βάση του λαιμού. Εκκρίνει ορμόνες που επηρεάζουν σχεδόν κάθε σύστημα οργάνων, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, των πνευμόνων, του σκελετού, του πεπτικού και του κεντρικού νευρικού συστήματος. Επιπλέον είναι υπεύθυνος για τον έλεγχο του μεταβολισμού και της ανάπτυξης. Οι κύριες ορμόνες που εκκρίνονται από τον θυρεοειδή αδένα είναι η θυροξίνη (Τ4) και η τριιωδοθυρονίνη (Τ3).
Η θυρεοειδίτιδα ή νόσος Hashimoto είναι ένα από τα πιο κοινά αυτοάνοσα νοσήματα που καταστρέφει σταδιακά τον θυρεοειδή ιστό μέσω των λεμφοκυττάρων, τα οποία είναι λευκά αιμοσφαίρια και αποτελούν μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος. Προσβάλλει περίπου το 3-5% του πληθυσμού, συνήθως εμφανίζεται μεταξύ των ηλικιών 30 – 50 ετών και είναι πολύ πιο συχνή στις γυναίκες από ότι στους άνδρες.
Οφείλεται σε ένα συνδυασμό γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Η διάγνωση της γίνεται συνήθως όταν οι ασθενείς αρχίζουν να εμφανίζουν συμπτώματα υποθυρεοειδισμού, δηλαδή χαμηλά επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών (Τ3 και Τ4) με παρουσία αυτο-αντισωμάτων έναντι του θυρεοειδή (αντι-TPO, αντι-TG).
Ποια τα συμπτώματα της θυρεοειδίτιδας ?
▪ Κόπωση και υπνηλία
▪ Κακή μνήμη, έλλειψη συγκέντρωσης
▪ Αυξημένη ευαισθησία στο κρύο, ρίγη
▪ Βραδυκαρδία ή ταχυκαρδία
▪ Αίσθημα παλμών
▪ Δυσκοιλιότητα
▪ Βραχνή φωνή
▪ Ξηροδερμία και πρήξιμο στο πρόσωπο
▪ Τριχόπτωση
▪ Αύξηση βάρους
▪ Ταχυκαρδία
▪ Πόνοι στις αρθρώσεις και μυϊκές κράμπες
▪ Διαταραχές εμμήνου ρύσεως, υπογονιμότητα
▪ Διαταραχές διάθεσης, Μελαγχολία
Διατροφή και Hashimoto
Η υιοθέτηση μιας διατροφής πλούσιας σε υψηλής ποιότητας πρωτεΐνες και λίπη, με φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι το κλειδί. Συνιστάται η αποφυγή των επεξεργασμένων τροφίμων και προϊόντων πλούσιων σε αλάτι και ζάχαρη, αφού έχουν συνδεθεί σε πολλές έρευνες με την ανάπτυξη αυτοάνοσων νοσημάτων. Σημαντικό είναι επίσης να εξασφαλίζεται η επάρκεια βιταμινών και ιχνοστοιχείων.
Ποιες τροφές και συμπληρώματα διατροφής βοηθούν;
Ιώδιο
Ο θυρεοειδής χρησιμοποιεί ιώδιο και τυροσίνη για να δημιουργήσει την Τ3. Το ιώδιο βρίσκεται σε ψάρια & θαλασσινά όπως ο μπακαλιάρος, ο τόνος, τα δημητριακά, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα αυγά καθώς και στο ιωδιούχο αλάτι (θαλασσινό ή αλάτι Ιμαλάϊων). Η σύσταση για πρόσληψη ιωδίου είναι 150 μg/μέρα, με εξαίρεση την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό, όπου η συνιστώμενη πρόσληψη είναι 200-250μg/μέρα.
Σελήνιο
Το σελήνιο έχει πολύ σημαντική δράση στο θυρεοειδή αδένα μετατρέποντας την θυροξίνη (Τ4) στην πιο ενεργή μεταβολικά τριιωδοθυρονίνη (Τ3). Η επαρκής πρόσληψη σεληνίου φαίνεται πως βελτιώνει τον αριθμό των αντισωμάτων που προσβάλλουν το θυρεοειδή και συμβάλλει θετικά στη ρύθμιση της αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας Hashimoto.
Tο σελήνιο βρίσκεται στα ψάρια, το συκώτι, τα αυγά, τα δημητριακά και στα βραζιλιάνικα φυστίκια, τα οποία περιέχουν το περισσότερο σελήνιο ανά γραμμάριο από οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο. Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη σεληνίου είναι 55 μg/μέρα.
Βιταμίνη D
Τα τελευταία χρόνια έχει αποδειχθεί ότι υπάρχει σύνδεση μεταξύ της βιταμίνης D και της νόσου Hashimoto. Έχει φανεί λοιπόν ότι έλλειψη αυτής της βιταμίνης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης θυρεοειδίτιδας Hashimoto, αλλά και ότι συμπληρώματα αυτής της βιταμίνης βοηθούν στην καλύτερη εξέλιξη της νόσου. Σύμφωνα με έρευνες, οι ασθενείς με υποθυρεοειδισμό παρουσιάζουν συχνά έλλειψή της και συστήνεται η χρήση συμπληρωμάτων βιταμίνης D.
Η κύρια πηγή πρόσληψης της βιταμίνης είναι η ηλιακή ακτινοβολία. Άλλες πηγές πρόσληψης είναι ο κρόκος του αυγού, τα μανιτάρια, το συκώτι, οι σαρδέλες και τα μεγάλα λιπαρά ψάρια όπως ο σολομός και ο τόνος.
Μαγνήσιο
Το μαγνήσιο είναι από τα πιο χρήσιμα στοιχεία για το σώμα και συμμετέχει σε πολλές χημικές και μεταβολικές διαδικασίες. Παρόλ’ αυτά η λήψη του από τις τροφές έχει μειωθεί λόγω της υπερκαλλιέργειας του εδάφους, με συνέπεια να είναι συχνό φαινόμενο η έλλειψη μαγνησίου. Τα χαμηλά επίπεδα αυτού του μετάλλου σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου Hashimoto και με υψηλότερα αντισώματα του θυρεοειδούς αδένα.
Τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο είναι τα αμύγδαλα, η ρόκα, το σπανάκι, το μαρούλι, οι σπόροι, οι μπανάνες και η μαύρη σοκολάτα.
Ψευδάργυρος
Ένα ακόμα στοιχείο που παίζει σημαντικό ρόλο για το θυρεοειδή και την παραγωγή των ορμονών του είναι ο ψευδάργυρος. Η επαρκής πρόσληψή του μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης αυτοάνοσων παθήσεων και συμβάλλει στην καθυστέρηση της προόδου της θυρεοειδίτιδας Hashimoto. Έρευνες δείχνουν ότι η λήψη συμπληρώματος με ψευδάργυρο σε συνδυασμό με σελήνιο βελτιώνουν τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών.
Πηγές πρόσληψης είναι τα στρείδια, η βρώμη, οι σπόροι, το σπανάκι, τα μανιτάρια και οι ξηροί καρποί.
Σίδηρος
Η φερριτίνη και ο σίδηρος θα πρέπει να ελέγχονται σε όλους όσους πάσχουν από υποθυρεοειδισμό και θυρεοειδίτιδα Hashimoto, καθώς η έλλειψη του σιδήρου μπορεί να επιβραδύνει τη μετατροπή της Τ4 σε Τ3. Θα πρέπει λοιπόν να δοθεί προσοχή στην διατροφή των ατόμων αυτών, ώστε να καταναλώνονται τρόφιμα που αποτελούν καλές πηγές βιταμίνης σιδήρου.
Τροφές που μπορούν να βοηθήσουν στην επάρκεια του σιδήρου είναι το σπανάκι, το συκώτι και το κόκκινο κρέας, τα οστρακοειδή, τα όσπρια, η μαύρη σοκολάτα, το tofu, η κινόα και η μελάσα.
Βιταμίνες του συμπλέγματος Β
Υπάρχει μια τάση έλλειψης βιταμίνης Β12 στα άτομα με Hashimoto. Η λήψη υψηλής ποιότητας βιταμίνης Β αλλά και τροφών πλούσιων σε αυτή όπως σαρδέλες, τόνος, σολομός, αυγά, αμύγδαλα, συκώτι, μπρόκολο, όσπρια, αβοκάντο, μανιτάρια, κοτόπουλο, αυξάνει τα επίπεδα Β12 και άλλων σημαντικών βιταμινών Β.
Ω-3 λιπαρά οξέα
Ιδιαίτερα ωφέλιμα έχουν φανεί τα ω3 «καλά» λιπαρά οξέα στη διαχείριση της Θυρεοειδίτιδας Hashimoto. Τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορεί να μειώσουν τη φλεγμονή που προκαλεί η αργή λειτουργία του θυρεοειδούς. Η έλλειψή τους μειώνει τις εκκρίσεις θυρεοειδικών ορμονών και επηρεάζει τις βασικές λειτουργίες του εγκεφάλου όπως τη μνήμη και τη γνωστική σκέψη.
Τροφές πλούσιες σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα είναι τα μεγάλα λιπαρά ψάρια, όπως ο τόνος, ο μπακαλιάρος , ο σολομός και το σκουμπρί, τα καρύδια, ο λιναρόσπορος και οι σπόροι chia.
Προβιοτικά
Τα προβιοτικά βοηθούν στην υποστήριξη της υγείας του εντέρου και μειώνουν τη φλεγμονή, γεγονός που βοηθάει και στη ρύθμιση του θυρεοειδή. Αποτελούν βασικό κομμάτι της διατροφής, καθώς βοηθούν στη δημιουργία ενός υγιούς περιβάλλοντος στο έντερο εξισορροπώντας τη μικροβιακή μικροχλωρίδα και ταυτόχρονα συμβάλουν στη διατήρηση ενός ισχυρότερου ανοσοποιητικού συστήματος.
Τρόφιμα πλούσια σε προβιοτικά αποτελούν το αριάνι ή ξινόγαλο, το κεφίρ, το γιαούρτι, οι πίκλες και οι ελιές.
Ποιες τροφές αποφεύγουμε;
Γλουτένη
Έρευνες έχουν δείξει την συσχέτιση της γλουτένης με την θυρεοειδίτιδα καθώς πολλοί ασθενείς με Hashimoto παρουσιάζουν δυσανεξία στην γλουτένη. Είναι γνωστό ότι η κοιλιοκάκη και η θυρεοειδίτιδα Hashimoto διαθέτουν μια κοινή γενετική προδιάθεση. Εάν υπάρχει μια αυτοάνοση πάθηση, όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, η γλουτένη μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή και να οδηγήσει σε μια μορφή δυσανεξίας.
Η γλουτένη βρίσκεται σε μεγάλο ποσοστό στο σιτάρι, τη σίκαλη, το κριθάρι και τη βρώμη ενώ σε πιο μικρό ποσοστό περιέχεται στα άλευρα Ζέας. Τροφές ελεύθερες γλουτένης είναι το ρύζι, το καλαμπόκι, η πατάτα, η κινόα και το φαγόπυρο.
Άλλες τροφές
Επίσης η θυρεοειδική λειτουργία φαίνεται να απορρυθμίζεται από τροφές που περιέχουν φθόριο, χλώριο και βρώμιο. Τέτοιες τροφές είναι τα φύκια (κυρίως η σπιρουλίνα), το μπρόκολο, το κουνουπίδι, τα λαχανάκια Βρυξελλών, το λάχανο και τα προϊόντα σόγιας.
Συμπερασματικά
Η αλλαγή στον τρόπο ζωής συμβάλλει στη μείωση των συμπτωμάτων της θυρεοειδίτιδας όπως στη μείωση της κόπωσης και των μυϊκών πόνων, στη μείωση του στρες, στη βελτίωση της ψυχολογίας αλλά και στον έλεγχο του σωματικού βάρους. Εντάξτε στη διατροφή σας τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, το άπαχο κρέας και το ψάρι, περιορίστε τα επεξεργασμένα τρόφιμα που είναι πλούσια σε ζάχαρη και συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για ενδεχόμενη λήψη συμπληρωμάτων.
ΠΗΓΕΣ
Hess, S.Y., Zimmermann, M.B., Arnold, M., Langhans, W., Hurrell, R.F., 2002. Iron deficiency anemia reduces thyroid peroxidase activity in rats. Int J Endocrinol.
Hu S, Rayman MP., 2017. Multiple Nutritional Factors and the Risk of Hashimoto’s Thyroiditis.
Ventura M, Melo M, Carrilho F., 2017. Selenium and Thyroid Disease: From Pathophysiology to Treatment. Int J Endocrinol.
