Μεταβολικό Σύνδρομο
Τον τελευταίο καιρό ακούμε όλο και πιο έντονα για το Μεταβολικό Σύνδρομο. Δεν υπάρχει ένας σαφής ορισμός καθώς δεν αποτελεί ένα αυτόνομο νόσημα αλλά ένα σύνολο παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης νοσημάτων. Οι επιπτώσεις του Μεταβολικού Συνδρόμου αυξάνονται παγκοσμίως, φαινόμενο που αποδίδεται στην αύξηση της παχυσαρκίας, του καθιστικού τρόπου ζωής, της πρόσληψης αυξημένων θερμίδων ιδιαίτερα κορεσμένων λιπαρών, στη μείωση σωματικής δραστηριότητας και στο κάπνισμα.
Τι είναι το Μεταβολικό Σύνδρομο?
Θα μπορούσαμε να πούμε λοιπόν πως το Μεταβολικό Σύνδρομο είναι μια διαταραχή που επηρεάζει τη συνολική λειτουργία του οργανισμού. Εκδηλώνεται με αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης και τριγλυκεριδίων, αύξηση του σωματικού βάρους με εναπόθεση σπλαχνικού λίπους (λίπος στην περιοχή της κοιλιάς), διαταραχές στην έμμηνο ρύση, ενώ αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρδιαγγειακής νόσου, και σακχαρώδη διαβήτη.
Το 25% των ενηλίκων παγκοσμίως έχει μεταβολικό σύνδρομο. Το σύνδρομο δεν φαίνεται να έχει διαφορετική συχνότητα σε άνδρες ή γυναίκες, ωστόσο στις γυναίκες συνδέεται στενά με το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, με το οποίο μοιράζονται την ίδια παθοφυσιολογία της αντοχής στην ινσουλίνη.
Μεταβολικό Σύνδρομο & Συμπτώματα
Το μεταβολικό σύνδρομο δεν έχει εμφανή συμπτώματα γι’ αυτό κιόλας οι περισσότερες περιπτώσεις παραμένουν αδιάγνωστες. Ωστόσο ένα εμφανές σύμπτωμα είναι η αύξηση της περιφέρειας της μέσης. Επιπλέον εάν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλά μπορεί να υπάρχουν συμπτώματα όπως πολυδιψία, πολυουρία και ναυτία. Η διάγνωση λοιπόν είναι συνδυαστική και γίνεται συνήθως από τον ιατρό που σας παρακολουθεί ύστερα από συνολική εξέταση.
Πως γίνεται η διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου;
Η διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου γίνεται εάν έχετε τρία ή περισσότερα από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά ή παίρνετε φάρμακα για να τα ελέγξετε:
– Υψηλή περιφέρεια μέσης (> 89 εκατοστά για τις γυναίκες και > 102 εκατοστά για τους άνδρες).
– Υψηλό επίπεδο τριγλυκεριδίων (> 150 mg/dl).
– Μειωμένη «καλή» χοληστερόλη HDL (< 40 mg / dl στους άνδρες ή < 50 mg / dl στις γυναίκες).
– Αυξημένη αρτηριακή πίεση (>130/85 mmHg)
– Υψηλό σάκχαρο νηστείας (100 – 125 mg/dl)
Παράγοντες Κινδύνου του μεταβολικού συνδρόμου
Το σύνδρομο συνδέεται στενά με τo αυξημένο σωματικό βάρος και την καθιστική ζωή. Φαίνεται βέβαια ότι και οι ακόλουθοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης του :
Ηλικία
Κληρονομικότητα
Γενετικοί και Περιβαλλοντικοί Παράγοντες
Μειωμένη σωματική δραστηριότητα
Άπνοια Ύπνου
Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών
Προδιαβήτης
Κάπνισμα
Παιδιά & Μεταβολικό σύνδρομο
Η συχνότητα του Μεταβολικού Συνδρόμου στα παιδιά είναι ανάλογη με τα ποσοστά παιδικής παχυσαρκίας, τα οποία ολοένα και αυξάνονται. Υπολογίζεται ότι το 1/3 των παχύσαρκων παιδιών πληροί τα χαρακτηριστικά του Μεταβολικού Συνδρόμου με συνέπεια τον αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη. Στην ανάπτυξη του συνδρόμου βασικό ρόλο έχουν και γενετικοί παράγοντες καθώς επηρεάζουν σημαντικές παραμέτρους, όπως την αντίσταση των ιστών στη δράση της ινσουλίνης.
Διατροφή & Μεταβολικό Σύνδρομο
Διάφοροι τύποι δίαιτας έχουν μελετηθεί για τους ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο, με πιο συχνές τη μεσογειακή διατροφή, τη δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) και τη δίαιτα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη. Η επιστημονική κοινότητα κατέληξε όμως ότι η μεσογειακή διατροφή είναι αυτή που συμβάλλει περισσότερο στην πρόληψη αλλά και την αντιμετώπιση του Μεταβολικού Συνδρόμου. Τα ευεργετικά της οφέλη οφείλονται στο πλούσιο περιεχόμενο της σε φυτικές ίνες, αντιοξειδωτικά και μονοακόρεστα λιπαρά καθώς βασίζεται στην καθημερινή κατανάλωση ελαιολάδου, φρούτων, λαχανικών, δημητριακών ολικής άλεσης , οσπρίων και λιπαρών ψαριών.
Πιο συγκεκριμένα το πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής περιλαμβάνει :
- Υψηλή κατανάλωση δημητριακών και σιτηρών ολικής άλεσης
- Υψηλή κατανάλωση εποχικών φρούτων και λαχανικών
- Καθημερινή κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων (κατά προτίμηση χαμηλών σε λιπαρά)
- Καθημερινή κατανάλωση οσπρίων, ξηρών καρπών και μπαχαρικών στη θέση του αλατιού
- Κατανάλωση άπαχης μορφής πρωτεΐνης σε εβδομαδιαία βάση, δηλαδή αυγών, ψαριών και πουλερικών
- Χαμηλή κατανάλωση κόκκινου κρέατος (μοσχάρι, χοιρινό)
- Περιστασιακή κατανάλωση γλυκών
- Ενίσχυση της διατροφής με μονοακόρεστα λιπαρά, δηλαδή ελαιόλαδο, ξηροί καρποί, αβοκάντο, ψάρια.
- Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ (προτείνεται το κόκκινο κρασί)
Πως μπορώ να βελτιώσω το Μεταβολικό Συνδρόμο;
Η αερόβια άσκηση συμβάλλει στη βελτίωση του Μεταβολικού Συνδρόμου και στη μείωση του κοιλιακού λίπους, ακόμα κι αν δεν υπάρξει απώλεια βάρους. Συστήνονται τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας έντασης αερόβιας άσκησης (περπάτημα, κολύμπι, ποδήλατο, τρέξιμο) κατανεμημένα μέσα στην εβδομάδα σε συνδυασμό με μέτριας ή υψηλής έντασης ασκήσεων αντιστάσεων τουλάχιστον 2 φορές εβδομαδιαία καθώς έχει βρεθεί πως και οι ασκήσεις αντιστάσεων παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της απώλειας βάρους και κατά συνέπεια στην βελτίωση του Μεταβολικού Συνδρόμου.
Μεταβολικό Σύνδρομο & Αντιμετώπιση
Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής απαιτείται για την πρόληψη σοβαρών προβλημάτων υγείας, όπως ο Σακχαρώδης Διαβήτης και οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Πιο συγκεκριμένα συστήνεται:
Σωματική άσκηση
Προτείνονται 150 λεπτά μέτριας έντασης άσκηση την εβδομάδα και ταυτόχρονη ενδυνάμωση με ασκήσεις αντιστάσεων. Αναζητήστε τρόπους για την αύξηση της δραστηριότητας, όπως το περπάτημα αντί για την οδήγηση και τη χρήση σκαλοπατιών αντί του ασανσέρ, όταν είναι δυνατόν.
Aπώλεια βάρους & διατήρηση υγιούς βάρους
Η απώλεια βάρους και η διατήρηση ενός υγιούς βάρους μπορεί να μειώσει την αντίσταση στην ινσουλίνη και την αρτηριακή πίεση και παράλληλα τον κίνδυνο εμφάνισης Σακχαρώδους Διαβήτη.
Υγιεινή διατροφή
Στην αντιμετώπιση του Μεταβολικού Συνδρόμου προτείνεται η Μεσογειακή διατροφή. Ο περιορισμός ανθυγιεινών λιπαρών και η κατανάλωση φρούτων, λαχανικών, ψαριών και δημητριακών ολικής άλεσης έχει βρεθεί ότι προσφέρουν σημαντικά οφέλη για την υγεία.
Διακοπή του καπνίσματος
Το κάπνισμα τσιγάρου επιδεινώνει τις συνέπειες του μεταβολικού συνδρόμου για την υγεία. Συζητήστε με το γιατρό σας, εάν χρειάζεστε βοήθεια για να το κόψετε.
Τακτικός εργαστηριακός έλεγχος
Τουλάχιστον δυο φορές τον χρόνο να γίνεται τακτικός εργαστηριακός έλεγχος
Φαρμακευτική αγωγή
Υπάρχουν περιπτώσεις που εκτός από την αλλαγή του τρόπου ζωής κρίνεται απαραίτητη η χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής για την αντιμετώπιση κάποιων χαρακτηριστικών του Μεταβολικού Συνδρόμου (όπως η παχυσαρκία, η αυξημένη αρτηριακή πίεση, η υπερλιπιδαιμία, η διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας).
Συμπερασματικά, οι αλλαγές στη διατροφή και η συστηματική σωματική δραστηριότητα κρίνονται απαραίτητες στην αντιμετώπιση του Μεταβολικού Συνδρόμου. Ακόμα και εάν λαμβάνετε κάποια φαρμακευτική αγωγή, οι αλλαγές του τρόπου ζωής είναι εξίσου σημαντικές στη ρύθμιση των δεικτών του συνδρόμου. Η διάγνωση και η πρώιμη αντιμετώπιση είναι θεμελιώδους σημασίας προτού εγκατασταθούν οι καρδιαγγειακές παθήσεις και ο Σακχαρώδης Διαβήτης.
